Door: Jan Jaap Omvlee, Strategy Director en tekstschrijver bij Cognito Media Amstedam.

Betterment, Schwab’s, Wealthfront, Vanguard en BlackRock in de VS, Nutmeg in Engeland, Moneyfarm in Italië en Scalable Capital in Duitsland: het zijn gevestigde namen. Waar staan we in Nederland met roboadvies? En wat is roboadvies eigenlijk?

 

Welke vormen van advies onderscheidt de AFM?

Volledig roboadvies: hierin neemt de roboadviseur het werk van de fysieke adviseur volledig over. De inventarisatie is gedigitaliseerd en het advies wordt volledig geautomatiseerd geproduceerd en gecommuniceerd. De enige rol van de mens is het (door)ontwikkelen van het roboadvies en het eventuele oplossen van storingen in de IT-systemen.

Gedeeltelijk roboadvies: in basis is er sprake van volledig roboadvies, maar de fysieke adviseur is op de achtergrond beschikbaar om specifieke (advies)vragen te beantwoorden.

Hybride advies: roboadvies en mens versterken elkaar. De inventarisatie wordt bijvoorbeeld gedigitaliseerd, maar het advies wordt door de mens gegeven. De rol van de mens is groter dan bij gedeeltelijk roboadvies.

Volledig fysiek advies: het volledige adviestraject vindt offline plaats. Wel kan gebruik worden gemaakt van digitale hulpmiddelen, zoals het tonen van animaties. (Bron: Visie op roboadvies: Kansen, zorgplicht en aandachtspunten, AFM, maart 2018)

 

Hoe staat het in Nederland met roboadvies?

Het lijkt erop dat Nederland hierin achterloopt. Grootbanken maken er geen haast mee. Een mogelijke oorzaak is wellicht de hoeveelheid verplichtingen waar financiële dienstverleners aan moeten voldoen (denk aan de Wft en MIFID). Roboadviseur Pritle was in Nederland z’n tijd vooruit, met online vermogensbeheer via life-cycle beleggingen met vooral indexfondsen. In maart 2017 nam BinckBank Pritle over en doopte het om tot Binck Forward, een geautomatiseerde discretionaire beheersdienst. Knab bank loopt voorop in het aanbieden van een gepersonaliseerd huishoudboekje,  bespaartips, alerts en financial planning met behulp van scenario’s.

 

Waar liggen de kansen…

Als geen ander is de vermogensbeheerder in staat om het gegenereerde advies te controleren, te toetsen en waar nodig te corrigeren (denk aan algoritmes). Vermogens-beheerders boren met roboadvies nieuwe groepen klanten aan die zij goedkoper, sneller en efficiënter kunnen bedienen. Als vermogensbeheerders samenwerking zoeken met serviceproviders en backoffices houden zij meer tijd over voor advieswerk.  Dit zal de verwachte kostendaling van robo-advies kunnen compenseren.

 

…en de risico’s voor vermogensbeheerders?

Voor de financiële dienstverlener brengt de robo-adviseur ook risico’s met zich mee. Door het gebruik van verkeerde algoritmes kunnen er fouten optreden die mogelijk pas in een laat stadium ontdekt worden. Bij gebrek aan persoonlijke toelichting zal niet altijd duidelijk zijn wat de logica is achter het advies of op basis van welke informatie het advies tot stand is gekomen. De vermogensbeheerder kan dan aansprakelijk gesteld worden voor de ontstane schade.

Vermogensbeheerders dienen te voldoen aan de voor roboadvies relevante wetgeving. De ESMA stelt dat financiële dienstverleners hun tools regelmatig moeten controleren en een duidelijk intern beleid moeten hebben op het gebied van roboadvies. De zorgplicht schrijft voor dat klanten erop moeten kunnen vertrouwen dat robo-toepassingen de juiste transacties en adviezen geven.

 

En wat vindt de klant zelf van roboadvies?

Uiteindelijk bepaalt de klant de kwaliteit van roboadvies. Deze klantwaarde wordt bepaald door drie factoren:

  • Gemak:hoeveel moeite – tijd, geld, denkkracht – kost het de klant om tot het advies te komen?
  • Personalisatie:in hoeverre sluit het digitale advies aan op de unieke persoonlijke situatie van de klant?
  • Kwaliteit:is het advies goed, eenduidig, specifiek en helder om de klant tot actie te laten overgaan?

 

Hoe ziet de toekomst van roboadvies eruit?

Is volledig automatisch beleggen mogelijk of wenselijk? Is roboadvies niets meer dan een tool om betere beslissingen te nemen? Er zijn altijd gevallen die de roboadviseur niet herkent. Daarom zal er altijd plaats zijn voor de vermogensbeheerder. Dat maakt roboadvies tot een welkome aanvulling op zijn of haar dienstverlening. Zijn of haar toegevoegde waarde zit in controle, duiding, advies en communicatie met de klant.

Intussen wordt roboadvies steeds goedkoper en daarmee steeds laagdrempeliger. Dat leidt ertoe dat roboadvies bereikbaar wordt voor een groeiende groep consumenten. Dat zal druk op de fees geven en de concurrentie onder vermogensbeheerders vergroten. Dit zal leiden tot hogere serviceniveaus. De werkelijke concurrentie zal echter komen van de bigtechs, zoals Google Ventures, Apple, Facebook en Amazon en van bestaande financiële partijen zoals Vanguard en BlackRock. Zij hebben diepe zakken en kunnen simpelweg marktaandeel kopen. Wordt vervolgd dus.